Lesbrief 2

NIVEAU: ALLEN – SUGGESTIE VAKGROEP GESCHIEDENIS EN MENS EN MAATSCHAPPIJ


Adriaan van Dis

Geboren in 1946 in Bergen (NH)

THEMAWOORDEN

TWEEDE GENERATIE
BELANDA TOTOK  BURGERINTERNERINGSKAMPEN ZEETRANSPORT
HELLSHIPS
ONTHEEMDING
HERDENKEN

LEERDOELEN – DE LEERLING

Na het bekijken van de online documentaire
  • Kan vertellen hoe het de Europese vrouwen, mannen en kinderen verging tijdens de Japanse bezetting.

  • Kent de reden waarom Adriaan van Dis vader last had van schuldgevoelens en nachtmerries.

  • Krijgt inzicht waarom Adriaan van Dis zo streng en hardhandig werd opgevoed.

  • Kan uitleggen wat de reden is dat Adriaan van Dis besloot om niet zijn leven lang boos te blijven op zijn ouders.

  • Leert over het belang van begrip tonen en vergiffenis.

LEERDOELEN – DE LEERLING

Na het bekijken van filmfragmenten en leesopdracht

  • Krijgt inzicht hoe de oorlog kan doorwerken bij iemand van de naoorlogse generatie.

  • Wordt gestimuleerd om na te denken over de Nationale Herdenkingen in Nederland.

  • Vormt een mening hoe de schrijver Van Dis denkt over de toekomst van het herdenken.

Familiefoto Adriaan van Dis Vader, moeder en drie halfzusjes.

Achtergrond

Adriaan van Dis – Schrijver – Geboren in 1946 in Bergen (NH)

Mijn moeders wieg stond in Brabant, maar de liefde bracht haar naar Indië. Tijdens de oorlog werd ze met haar drie dochters geïnterneerd in een Japans burgerkamp voor vrouwen. Na de beëindiging van de oorlog bleek dat ze weduwe was geworden; haar echtgenoot was al aan het begin van de oorlog door de Japanse bezetter onthoofd. Uiteindelijk keerde ze terug naar Nederland met haar tweede man, een nieuwe vader voor mijn zussen. Hoewel ik mijn jeugdjaren in een dorpje aan de Noordzee doorbracht, was de oorlog altijd aanwezig. Enerzijds door het oorlogstrauma en de driftbuien van mijn vader, anderzijds door de verhalen over de tijd in Indië van mijn ouders en ‘donkere’ halfzusjes. Het heeft lang geduurd voordat ik erachter kwam wat mijn vader tijdens die oorlogsjaren heeft moeten doorstaan. Het schip, de Harugiku Maru, waarop hij gevangen zat, werd getorpedeerd, brak in tweeën en zonk binnen enkele minuten.

Opdracht

1. Lees de tekst bij het kopje Achtergrond waar Van Dis zich voorstelt.

2. Bekijk het filmfragment.

3. Lees het stripverhaal

Lees pagina 33 tot en met 36 uit het stripboek HELLSHIPS – Herinneringen in beeldverhalen. De tragedie van de Japanse hellships 1942-1945.

4. Schrijfopdracht

  • Schrijf in circa 300 woorden op wat naar jouw mening het belang is van jaarlijks blijven herdenken. Denk aan de Nationale Herdenkingen op 4 mei en op 15 augustus (toen Japan capituleerde en de Tweede Wereldoorlog officieel beëindigd was). Licht toe of het belangrijk is dat de verhalen over de oorlog steeds opnieuw verteld worden. En welke lessen denk je dat de jongere naoorlogse generatie hieruit kan leren?

    Geef aan hoe jij denkt over de toekomst van het herdenken, als de generatie die zelf de oorlog heeft meegemaakt over een tijdje niet meer leeft.

Leestip

Indische Duinen. Adriaan van Dis, Atlas Contact, 1994. 
Familieziek. Naar de roman van Adriaan van Dis. Peter van Dongen, 2017 (stripboek), uitgeverij Scratch.